Xeografía. Movemento natural da poboación
Actividade 1: Fecundidade
FICHA DA ACTIVIDADE
Obxectivos
- Estudar a evolución do número de nacementos en Galicia.
- Interpretar os valores que toma a taxa bruta de natalidade en distintos ámbitos xeográficos.
- Coñecer cal é o número medio de fillos por muller.
- Coñecer cal é idade media á maternidade e como está evolucionando.
Palabras clave
- Taxa bruta de natalidade: número de nacementos por mil habitantes.
- Índice sintético de fecundidade: Representa o número esperado de fillos por muller ao longo da súa vida fértil (de 15 a 49 anos).
- Idade media á maternidade: Media aritmética das idades ás que as mulleres teñen fillos.
Coñecementos previos necesarios
- Saber calcular porcentaxes e taxas
- Saber elaborar e interpretar gráficas
- Saber elaborar e interpretar mapas
Cuestións a resolver:
Coa información que se facilitan nos enlaces e seguindo a actividade deberás poder responder as seguintes preguntas:
- Describe a evolución xeral dos nacementos en Galicia...............................................
- ¿En que anos aumentaron o número de nacementos e en cales diminuíron?...............................................
- ¿En que ano houbo máis nacementos?¿En cal menos? ¿Cal é a tendencia dos últimos anos?...............
- ¿Que concello da túa provincia ten a maior taxa bruta de natalidade na actualidade?. Deduce a poboación deste concello tendo en conta os nacementos que se produciron nel e a taxa bruta de natalidade dese concello (recorda que Taxa bruta de natalidade = Nacidos nun ano/poboación x 1.000).. ..........................
- ¿Terá algo que ver a taxa bruta de natalidade coa estrutura de idades da poboación? Razoa a resposta..........
- ¿Cal foi a evolución do nº medio de fillos por muller en Galicia?........................................
- ¿Cal é a idade media á maternidade na actualidade?........................................................
- ¿Cal é a franxa de idade da nai na que se producen máis nacementos na actualidade? ¿Era así no ano 1996?..................................................................................................
- Calcula a porcentaxe de nacementos de nais con idades comprendidas entre [20,25) e entre [35,40) no ano 1996 e na actualidade.............................................................................%
- ¿As mulleres galegas teñen os seus fillos cada vez a idades máis temperás ou máis tardías?..........
- Calcula a porcentaxe de nacementos de nais estranxeiras sobre o total de nacementos de Galicia na actualidade e compárao con outros anos atrás..........................................................%
Descarga de datos
- Nacementos
- Taxa bruta de natalidade: [A Coruña] [Lugo] [Ourense] [Pontevedra]
- Índice sintético de fecundidade (nº medio de fillos por muller)
- Idade media á maternidade
- Nacementos segundo a idade da nai
- Nacementos segundo a nacionalidade da nai
Descarga da ficha en pdf 
Índice
¿Cada vez nacen menos nenos?
Na actualidade existe a crenza de que cada vez se producen menos nacementos na nosa comunidade autónoma, sobre todo nas zonas máis rurais. Neste apartado trataremos de estudar este fenómeno. Na seguinte táboa podes consultar o número de nacementos que se produciron no período 1975-2019:
|
Evolución do número de nacementos. Galicia | ||||
Fonte: IGE, INE. Movemento Natural da Poboación
Tal e como se pode ver no gráfico anterior no último cuarto do século XX produciuse unha caída moi importante na natalidade en Galicia. Porén, a finais dos anos 90 empezouse a notar unha lenta recuperación que se interrompeu a partir do ano 2008, coincidindo coa crise económica. Dende ese ano a caída da natalidade acelerouse e o número de nacementos ocorridos durante o ano 2019 foron menos da metade que os rexistrados fai case corenta anos.
En parte, a diminución que se ven observando na natalidade en Galicia atenúase debido aos nacementos de nais estranxeiras. O número de nacementos de nais de nacionalidade estranxeira foron medrando nestes últimos anos, e no ano 2019 representaron o 9,92% do total de nacementos en Galicia.
Nacementos segundo a nacionalidade da nai. Galicia
Fonte: IGE, INE. Movemento Natural da Poboación
¿Onde nacen máis nenos?
A priori podemos dar unha resposta moi rápida a esta pregunta: nacerán máis nenos naqueles concellos onde haxa máis poboación, é dicir, en Vigo e na Coruña. Porén se queremos facer unha análise un pouco máis "exhaustiva" podemos utilizar a taxa bruta de natalidade que indica o número de nacementos que se producen por cada mil habitantes. (Taxa bruta de natalidade = Nacidos nun ano/poboación x 1.000)
| Número de nacementos por cada mil habitantes. Galicia. Ano 2019 |
Ranking dos concellos segundo a taxa bruta de natalidade. Ano 2019
| CON MAIOR TAXA | CON MENOR TAXA | ||
| Taxa bruta de natalidade (%) |
Taxa bruta de natalidade (%) |
||
| Rábade | 9,52 | Cariño | 2,09 |
| O Porriño | 9,47 | Cabanas | 2,10 |
| Salceda de Caselas | 9,32 | Outes | 2,25 |
| Ribadumia | 9,09 | Begonte | 2,28 |
| Salvaterra de Miño | 8,81 | Baralla | 2,38 |
| Ames | 8,11 | A Baña | 2,45 |
| Vilaboa | 7,95 | Forcarei | 2,46 |
| Brión | 7,71 | Carnota | 2,62 |
| O Pino | 7,69 | Touro | 2,68 |
| Arteixo | 7,62 | Mazaricos | 2,85 |
| Oroso | 7,59 | Ponteceso | 2,86 |
No ano 2019 Rábade é o concello galego onde se produce un maior número de nacementos por cada mil habitantes, en concreto 9,52. No outro extremo atópase o concello de Cariño, onde se produciron 2,09 nacementos por cada mil habitantes.
É obvio que a taxa bruta de natalidade está moi influenciada pola estrutura por idades da poboación, así haberá máis nacementos canto máis nova sexa a poboación.
No mapa anterior pode apreciarse como as maiores taxas (que se corresponden coas zonas máis escuras) se rexistran naqueles concellos con poboación menos envellecida: a franxa costeira da provincia de Pontevedra e tamén nos concellos que rodean as grandes cidades, onde se estableceron nos últimos anos moitas parellas de mozos.
Elabora as táboas e os mapas para outros anos cos datos que atoparás nos seguinte ligazón: taxa bruta de natalidade
De media, ¿cantos fillos teñen as mulleres galegas?
Evolución do número medio de fillos por muller
Fonte: INE. Indicadores demográficos básicos
O índice sintético de fecundidade é un índice que mide o número medio de fillos por muller en idade fértil. No gráfico anterior podemos ver a evolución deste índice para España e para Galicia dende o ano 1975. Na actualidade as mulleres galegas teñen unha media de 1,0 fillos por muller en idade fértil, pero fai corenta anos tiñan 2,3. Para o conxunto de España o índice pasou de ser 2,8 en 1975 a 1,2 en 2019.
Elabora o gráfico para as provincias galegas cos datos que atoparás nos seguinte ligazón: índice sintético de fecundidade
As mulleres ¿teñen os fillos cada vez a maior idade?
Idade media á maternidade. Galicia
| Idade media á maternidade | |
| 1975 | 28,1 |
| 1995 | 29,2 |
| 2019 | 32,8 |
A incorporación das mulleres ao mercado laboral é un dos principais factores que influíu durante as últimas décadas no comportamento das mulleres cara á maternidade, de xeito que, ademais de diminuír o número de nacementos, estes prodúcense a idades cada vez máis avanzadas das nais.
A idade media na que as mulleres teñen fillos mantén o continuo incremento que se vén producindo dende a segunda metade dos anos 80, superando xa na actualidade a idade de 32 anos.
Nacementos segundo a idade da nai. Galicia
Fonte: IGE, INE. Movemento natural da poboación
En 1975 o 30% dos nacementos procedían de nais con idades comprendidas entre os 20 e os 24 anos (ambos inclusive). Non obstante só o 9,3% era de nais de entre 35 e 39 anos. O progresivo incremento da idade á que as mulleres teñen fillos provocou que para o ano 2019 estas porcentaxes sexan totalmente opostas. Así, só o 5,6% dos nacementos son de nais de entre 20 e 24 anos, mentres que o 33,4% corresponden a nais de entre 35 e 39 anos.
Nacementos segundo a idade da nai e nacionalidade. Galicia. Ano 2019
Fonte: IGE, INE. Movemento natural da poboación
As estranxeiras residentes en Galicia que foron nais durante o ano 2019 tiveron os fillos a idades máis temperás que as españolas, tal e como se pode comprobar no gráfico anterior.
Elabora este apartado con datos doutros anos que atoparás nos seguintes ligazóns:Idade media á maternidade, Nacementos segundo a idade da nai e Nacementos segundo a idade da nai e nacionalidade
¿Que sucede no concello onde vives?
- ¿Cada vez nacen máis ou menos nenos?
- ¿Cal é a taxa bruta de natalidade?
- ¿Cal é a idade media á maternidade actualmente? ¿Cal foi a súa evolución?
- ¿A que idades da nai se producen máis nacementos actualmente? Fai unha comparativa con anos atrás
- Compara estes datos cos de Galicia