O sector público
Actividade 1: os orzamentos públicos
FICHA DA ACTIVIDADE
Obxectivos:
- Coñecer os orzamentos do sector público: Estado, Comunidade Autónoma de Galicia e Administración Local en Galicia.
- Analizar a evolución dos orzamentos nos últimos anos.
- Estudar a procedencia dos ingresos e o destino dos gastos dos orzamentos públicos.
- Comparar a previsión inicial dos ingresos e gastos orzamentarios coa liquidación.
Palabras clave:
- Sector público: conxunto de organismos administrativos, entidades e institucións das que emana o poder político dun país.
- Orzamento inicial: previsión dos ingresos e dos gastos para un exercicio económico.
- Orzamento consolidado: é o orzamento que resulta da eliminación das transferencias internas entre as distintas consellerías e organismos autónomos (no caso dos orzamentos da Comunidade Autónoma) ou entre o Estado, os organismos autónomos, a Seguridade Social e outros organismos do sector público administrativo (nos orzamentos xerais do Estado).
- Liquidación dos orzamentos: resultado final dos ingresos e dos gastos nun exercicio económico. É o resultado de incorporar ás previsións iniciais as modificacións orzamentarias efectuadas ao longo do exercicio económico.
Coñecementos previos necesarios:
- Saber calcular porcentaxes e taxas de variación relativas.
- Saber elaborar e interpretar gráficas.
Cuestións a resolver:
Seguindo a actividade deberás poder responder as seguintes preguntas:
- A partir do orzamento de gastos consolidados do Estado, organismos autónomos, Seguridade Social e outros organismos do sector público administrativo, calcula os seguintes importes para o ano 2012:
- Operacións correntes ..................................... millóns de euros
- Operacións de capital ..................................... millóns de euros
- Operacións financeiras ..................................... millóns de euros
- ¿A canto ascende no ano 2012 o endebedamento neto dos orzamentos consolidados do Estado, organismos autónomos, Seguridade Social e outros organismos? ..................................... millóns de euros
- ¿Que porcentaxe supoñen os impostos indirectos sobre o total do orzamento de ingresos consolidados da Comunidade Autónoma de Galicia? ...............%
- ¿E os impostos directos? ...............%
- Segundo a distribución funcional do orzamento consolidado de gastos da Comunidade Autónoma de Galicia, ¿cal é a partida á que se dedica máis gasto? .....................................
- Para o último ano dispoñible, ¿en que porcentaxe diminuíron os ingresos líquidos da Comunidade Autónoma de Galicia respecto ao ano anterior? ¿E os pagos? (liquidación dos orzamentos da Comunidade autónoma de Galicia. Datos consolidados)
- ¿Cal é a principal fonte de ingresos das entidades locais galegas? .....................................
- ¿A que partida de gasto dedican as entidades locais unha maior cantidade do seu orzamento? .....................................
Descarga de datos:
- Datos de orzamentos: Estado, Comunidade Autónoma e Galicia, administración local da Comunidade Autónoma de Galicia: 2012, 2013, 2014, 2015
Descarga da ficha en pdf 
Orzamentos xerais do Estado
Na seguinte táboa móstrase o total de ingresos consolidados para o ano 2012 do Estado, organismos autónomos, Seguridade Social e outros organismos do sector público administrativo.
Total de ingresos consolidados. Ano 2012
(millóns de euros)
| Total consolidado (millóns de euros) | |
| Impostos directos e cotizacións sociais | 184.267,7 |
| Impostos indirectos | 21.095,0 |
| Taxas, prezos públicos e outros ingresos | 8.716,1 |
| Transferencias correntes | 38.522,3 |
| Ingresos patrimoniais | 8.831,1 |
| Alleamento de investimentos reais | 287,9 |
| Transferencias de capital | 2.096,3 |
| Activos financeiros | 12.574,2 |
| Total de ingresos | 276.390,6 |
| Endebedamento bruto (capacidad-necesidad) | -85.677,4 |
| TOTAL | 362.068,1 |
Fonte: Ministerio de Hacienda y Administraciones públicas. Presupuestos Generales del Estado
Total de gastos consolidados. Ano 2012
(millóns de euros)
| Total consolidado (millóns de euros) | |
| Gastos de persoal | 33.151,3 |
| Gastos correntes en bens e servizos | 7.620,5 |
| Gastos financeiros | 28.913,9 |
| Transferencias correntes | 214.055,3 |
| Fondos de continxencia e outros imprevistos | 2.367,3 |
| Investimentos reais | 6.922,5 |
| Transferencias de capital | 5.878,8 |
| Activos financeiros | 12.869,3 |
| Pasivos financeiros | 50.289,2 |
| TOTAL GASTOS | 362.068,1 |
Fonte: Ministerio de Hacienda y Administraciones públicas. Presupuestos Generales del Estado
A partir das táboas dos orzamentos consolidados anteriores podemos realizar a clasificación económica dos ingresos e gastos:
- Non financeiros
- Operacións correntes
- Operacións de capital
- Financeiros
Operacións correntes
- Ingresos: Impostos directos e cotizacións sociais + Impostos indirectos + Taxas, prezos públicos e outros ingresos + Transferencias correntes + Ingresos patrimoniais = 184.267,7 + 21.095,0 + 8.716,1 + 38.522,3 + 8.831,1 = 261.432,2 millóns de euros
- Gastos: Gastos de persoal + Gastos correntes en bens e servizos + Gastos financeiros + Transferencias correntes = 33.151,3 + 7.620,5 + 28.913,9 + 214.055,3 = 283.741,0 millóns de euros
- Aforro = Ingresos - Gastos = 261.432,2 - 283.741,0 = -22.308,8 millóns de euros (para os orzamentos consolidados)
Operacións de capital
- Ingresos: Alleamento de investimentos reais + Transferencias de capital = 287,9 + 2.096,3 = 2.384,2 millóns de euros
- Gastos: Investimentos reais + Transferencias de capital = 6.922,5 + 5.878,8 = 12.801,3 millóns de euros
- Formación de capital = Gastos en operacións de capital - Ingresos por operacións de capital = 12.801,3 - 2.384,2 = 10.417,1 millóns de euros
Operacións financeiras
- Ingresos: Activos financeiros + Endebedamento bruto (total de gastos - total de ingresos) = 12.574,2 + 85.677,4 = 98.251,6 millóns de euros
- Gastos: Activos financeiros + Pasivos financeiros = 12.869,3 + 50.289,2 = 63.158,5 millóns de euros
Polo tanto, o endebedamento neto para os orzamentos consolidados do Estado, organismos autónomos, Seguridade Social e outros organismos sería: Endebedamento bruto - Amortizacións = 85.677,4 - 50.289,2 = 35.388,2 millóns de euros
A Comunidade Autónoma de Galicia
Na seguinte táboa móstrase o estado de ingresos do orzamento consolidado da Administración xeral, dos organismos autónomos e axencias públicas autonómicas de Galicia para o ano 2012.
Orzamento consolidado de ingresos da Administración xeral, dos organismos autónomos e axencias públicas autonómicas. Galicia. Ano 2012
(millóns de euros)
| Ingresos (millóns de euros) | |
| Operacións correntes | 7.806,6 |
| I Impostos directos | 2.030,2 |
| II Impostos indirectos | 2.958,6 |
| III Taxas, prezos e outros ingresos | 180,1 |
| IV Transferencias correntes | 2.615,8 |
| V Ingresos patrimoniais | 21,8 |
| Operacións de capital | 667,2 |
| VI Alleamento de investimentos reais | 31,8 |
| VII Transferencias de capital | 635,4 |
| Operacións financeiras | 1.384,7 |
| VIII Activos financeiros | 10,9 |
| IX Pasivos financeiros | 1.373,8 |
| TOTAL | 9.858,5 |
Fonte: Consellería de Facenda. Orzamentos xerais da Comunidade Autónoma de Galicia
Na gráfica móstrase a distribución porcentual do orzamento consolidado de ingresos segundo a súa procedencia.
Como se pode observar, os impostos (directos e indirectos) suman o 50,6% dos ingresos. Tamén destacan as transferencias correntes que supoñen o 26,5% dos ingresos da Comunidade Autónoma.
No tocante aos gastos, segundo a distribución funcional, as maiores partidas dedícanse a sanidade (35,8% do orzamento consolidado de gastos de 2012) e a educación (22,4%).
Orzamento consolidado de gastos da Administración xeral, dos organismos autónomos e axencias públicas autonómicas. Galicia. Ano 2012
(millóns de euros)
| Gasto (millóns de euros) | Distribución porcentual (%) | |
| Sanidade | 3.529,2 | 35,8 |
| Educación | 2.210,2 | 22,4 |
| Débeda pública | 830,6 | 8,4 |
| Acción social e promoción social | 606,0 | 6,1 |
| Promoción do emprego e institucións do mercado de traballo | 339,3 | 3,4 |
| Dinamización económica do medio rural | 332,7 | 3,4 |
| Infraestruturas | 322,4 | 3,3 |
| Desenvolvemento empresarial | 178,0 | 1,8 |
| Actuacións ambientais | 136,4 | 1,4 |
| Pesca | 132,8 | 1,3 |
| Actuacións e valorización do medio rural | 127,3 | 1,3 |
| Outras | 1.113,5 | 11,3 |
| Total | 9.858,5 | 100,0 |
Fonte: Consellería de Facenda. Orzamentos xerais da Comunidade Autónoma de Galicia
Para rematar o apartado dos orzamentos da Comunidade Autónoma de Galicia, podemos analizar a evolución das liquidacións dos ingresos e dos gastos dos orzamentos consolidados da Comunidade Autónoma. Para elo, na seguinte táboa facilítase a evolución no período 2002-2010 do orzamento inicial de ingresos e gastos e dos ingresos e pagos líquidos.
Liquidación dos orzamentos consolidados da Comunidade Autónoma de Galicia
(Millóns de euros)
| INGRESOS | GASTOS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Fonte: Ministerio de Hacienda y Administraciones Públicas
Cuestións para o alumno:
- Elabora unha gráfica de liñas coa evolución do orzamento inicial de ingresos e os ingresos líquidos.
- ¿Para que anos a previsión inicial de ingresos supera aos ingresos líquidos?
- Elabora unha gráfica de barras coa evolución dos pagos líquidos. Comenta a gráfica.
- Para o ano 2010, ¿en que porcentaxe diminuíron os ingresos líquidos respecto ao ano anterior? ¿E os pagos?
As entidades locais
Orzamentos das entidades locais. Ano 2011
(millóns de euros)
| Ingresos | Gastos | |
| Concellos da Coruña | 1.017,1 | 970,5 |
| Concellos de Lugo | 280,9 | 279,7 |
| Concellos de Ourense | 266,6 | 266,1 |
| Concellos de Pontevedra | 673,8 | 650,9 |
| Deputacións | 473,6 | 473,6 |
| Transferencias internas | 81,7 | 66,0 |
| Total consolidado | 2.630,4 | 2.574,9 |
Fonte: Ministerio de Hacienda y Administraciones Públicas
As entidades locais da Comunidade Autónoma de Galicia (concellos + deputacións) en 2011 tiñan un orzamento consolidado de ingresos de 2.630,4 millóns de euros.
As transferencias correntes supoñen o 39,3% do orzamento consolidado de ingresos das entidades locais de Galicia. O 27,2% dos ingresos proceden dos impostos directos e o 17,9% das taxas, prezos públicos e outros ingresos.
Orzamentos das entidades locais. Ano 2011
(millóns de euros)
|
|
Fonte: Ministerio de Hacienda y Administraciones Públicas
Cuestións para o alumno:
- Calcula, para o orzamento consolidado de ingresos das entidades locais o importe das operacións correntes, de capital e financeiras.
- ¿A que partida de gasto dedican as entidades locais unha maior cantidade do seu orzamento?