Economía. Os sectores de actividade
Actividade 3: Panorámica da economía galega: a construción
FICHA DA ACTIVIDADE
Obxectivos:
- Analizar a importancia económica da construción en Galicia.
- Coñecer o crecemento económico deste sector.
- Coñecer o tecido empresarial galego dedicado á construción.
- Estudar a evolución da ocupación no sector da construción.
- Distribuír os traballadores da construción por concellos.
- Coñecer a evolución da actividade da construción e rehabilitación de edificios.
- Analizar a evolución do prezo da vivenda libre e protexida.
Palabras clave:
- Produto interior bruto (PIB): macromagnitude de síntese que trata de resumir nun só valor a dimensión económica dun país. Defínese como a corrente de bens e servizos finais producidos no territorio económico dun país nun período de tempo determinado.
- Valor engadido bruto (VEB): diferenza entre o valor da produción e os consumos intermedios utilizados para obter esa produción.
- Índices de volume: utilízanse para poder medir o crecemento real do PIB eliminando a distorsión que produce a variación dos prezos.
- Poboación ocupada: persoas de 16 ou máis anos que teñen un traballo por conta allea; é dicir, que traballan para outra persoa ou empresa (asalariados), ou exercen unha actividade por conta propia.
Coñecementos previos necesarios:
- Saber calcular porcentaxes e taxas de variación relativas.
- Saber elaborar e interpretar gráficas.
- Saber elaborar e interpretar mapas.
Cuestións a resolver:
Coa información que se facilitan nos enlaces e seguindo a actividade deberás poder responder as seguintes preguntas:
- ¿Cal é o valor engadido bruto do sector da construción?..........................................
- ¿Que porcentaxe representa sobre o PIB?..........................................(%)
- ¿Canto medrou/baixou o valor engadido bruto deste sector no último ano?
En termos correntes..........................................(%)
En índices de volume..........................................(%) - ¿Cantas empresas teñen a súa sede social en Galicia con actividade principal a construción?..........................................
- ¿Que porcentaxe de ocupados traballaba na construción no ano 1980?..........................................(%)
¿E na actualidade?..........................................(%) - Elabora unha gráfica de liñas coa evolución do número de ocupados na construción
- No teu concello ¿que porcentaxe afiliados traballa no sector da construción?..........................................(%)
- Elabora unha gráfica de liñas coa evolución do número de vivendas a crear de nova planta
- ¿Canto se incrementaron/baixaron os prezos da vivenda libre no último trimestre?..........................................(%)
¿E no último ano?..........................................(%)
Descarga de datos
- Valor engadido bruto por ramas de actividade e produto interior bruto de Galicia (miles de euros).
- Valor engadido bruto por ramas de actividade (índices de volume).
- Ocupados por sectores de actividade
- Afiliacións a Seguridade Social por concellos e actividade [Decembro de 2020] [Último dispoñible]
- Empresas con sede social en Galicia e actividade principal a construción
- Número de vivendas a crear de nova planta, en rehabilitación e a demoler
- Prezo do metro cadrado da vivenda libre e protexida
Descarga da ficha en pdf 
Índice
Introdución 
A clasificación nacional de actividades económicas (CNAE 2009) inclúe dentro do sector da construción as seguintes divisións:
- Construción de edificios
- Enxeñaría civil
- Actividades de construción especializada
A importancia económica do sector da construción
Na seguinte táboa móstrase a desagregación do produto interior bruto de Galicia (PIB) desde a perspectiva da oferta para os anos 2018 (datos provisionais) e 2019 (datos avance).
Miles de euros
O Valor engadido bruto (VEB) da construción situouse nos 4.393,5 millóns de euros no ano 2019. Tendo en conta que neste ano o PIB de Galicia acadou os 63.985,5 millóns de euros podemos calcular a contribución da construción ao PIB: (4.393.546/63.985.457)*100=6,9%
Crecemento económico
As estimacións do PIB e do VEB por ramas, ofrécense en termos correntes e en índices de volume.
- As estimacións en termos correntes están valoradas a prezos do mesmo período, polo que a evolución do PIB (e do VEB) está influenciada pola variación dos prezos.
- Os índices de volume utilízanse para poder medir o crecemento real, é dicir eliminando a distorsión que produce a variación dos prezos.
Tendo en conta esta pequena aclaración, podemos calcular a variación do VEB da construción utilizando os datos correntes en miles de euros e utilizando os índices de volume.
En termos correntes
Pola táboa 1 sabemos que o VEB da construción era de 4.089.691 miles de euros en 2018 e 4.393.546 miles de euros en 2019.
A partir destes datos podemos calcular o crecemento en porcentaxe: (4.393.546-4.089.691)/4.089.691*100=7,43%.
É dicir, o VEB do sector da construción aumentou un 7,43% en 2019 con respecto ao ano anterior en termos correntes.
Vexamos agora cal foi o crecemento "real".
En índices de volume
Índices de volume
Neste caso, o procedemento que debemos seguir para calcular o crecemento real do VEB do sector da construción é completamente análogo ao anterior, só que en vez de considerar o VEB en miles de euros collemos os índices de volume: (117,09-113,20)/113,20*100=3,44%.
A partir dos datos dispoñibles no seguinte enlace podemos calcular o crecemento en índices de volume do VEB da construción:
Porcentaxes
Empresas
O directorio de empresas e unidades locais elaborado no IGE permítenos coñecer o número de empresas con actividade principal na construción. Segundo este directorio de empresas no ano 2019 existían un total de 30.883 empresas con sede social en Galicia e cuxa actividade principal era a construción.
Dentro das actividades de construción especializada inclúense:
- Demolición e preparación de terreos
- Instalacións eléctricas, de fontanaría e outras instalacións en obras de construción
- Acabamento de edificios
- Outras actividades de construción especializada (construción de cubertas e outras)
Ocupación
Na seguinte ligazón facilítase a evolución do número de ocupados en Galicia segundo o sector de actividade.
Miles de persoas
A partir desta táboa podemos, en primeiro lugar, debuxar unha gráfica coa evolución da poboación ocupada na construción.
Miles de persoas
A partir da gráfica observamos unha tendencia crecente no número de ocupados no sector da construción desde mediados dos anos 90, pero a partir de 2008, co estalido da burbulla inmobiliaria, a tendencia invértese e o número de ocupados neste sector cae ata o mínimo de ocupación no ano 2014 .
No ano 1980 a porcentaxe de ocupados que traballaba na construción era: (114,9/1.115,1)*100=10,3%.
No ano 2007 a porcentaxe de ocupados na construción acadou o 12,3% pero en 2020 esta porcentaxe cae ata o 7,0%.
Cuestións para o alumno:
- Elabora unha táboa na que se mostre a evolución da porcentaxe de ocupados na construción en Galicia para todo o período 1980-2020.
- A partir desta táboa constrúe unha gráfica de evolución e comenta os resultados.
A nivel municipal non dispoñemos de información referente ao número de ocupados por sectores de actividade, pero si coñecemos o número de afiliacións á Seguridade Social en alta laboral segundo os sectores de actividade. Isto vainos permitir coñecer a importancia que ten en cada concello o sector da construción, no que se refire á ocupación. No seguinte mapa podes consultar o número de afiliacións na construción no mes de decembro de 2020.
Mapa 1: Número de afiliacións á Seguridade Social en alta laboral na construción. Decembro de 2020
Para poder comparar a importancia do sector da construción no mercado de traballo de cada concello, podemos calcular a porcentaxe de afiliacións na construción sobre o total de afiliados dese concello.
Mapa 2: Porcentaxe de afiliacións á Seguridade Social en alta laboral na construción sobre o total de afiliacións do concello. Decembro de 2020
Cuestións para o alumno:
- ¿Cales son as diferenzas máis notables que observas entre os dous mapas?
- ¿En que zonas existe unha maior porcentaxe de traballadores do sector da construción?
- ¿Cales son os concellos con menor porcentaxe de traballadores neste sector?
Na seguinte enlace podes descargar o mapa dinámico coa porcentaxe de afiliados no sector da construción: ligazón
Construción de vivendas
A partir das licenzas de obra maior que conceden os concellos podemos saber o número de vivendas de nova planta que está proxectado construír. Ademais, tamén nos vai permitir coñecer as vivendas a crear en rehabilitación e o número das que se van a demoler.
Na gráfica 3 podemos comprobar como desde o ano 2001 ata o 2007 produciuse unha escalada continua no número de vivendas a crear de nova planta. A partir deste ano o número de vivendas a crear cae drasticamente e pasa das 45.614 vivendas en 2007 a tan só 1.218 en 2016. No ano 2018 o número de vivendas a crear en nova planta repuntou ata as 2.238 unidades e no ano 2019 mantívose nun nivel similar (2.217 vivendas).
Prezos
Para completar o estudo da situación do sector da construción vamos analizar a evolución do prezo medio do metro cadrado da vivenda libre e da protexida.
No terceiro trimestre de 2020 o prezo medio da vivenda libre acadou os 1.201,6 euros o metro cadrado, o que supón un aumento do 0,7% con respecto ao trimestre anterior ((1.201,6-1.185,3)/1.185,3*100=1,38%). Con respecto ao terceiro trimestre do ano anterior os prezos aumentaron un 0,35%.
Na seguinte ligazón tes datos do prezo da vivenda para un período máis amplo.
A partir dos datos desta ligazón elaboramos a seguinte gráfica de evolución:
Euros/m2
Cuestións para o alumno:
- ¿Que tendencia observas na evolución do prezo da vivenda libre?
- ¿A partir de que momento temporal comezan a baixar estos prezos?